Vulkani - Potencijalne ubice sveta

U unutrašnjem omotaču Zemlje nalaze se ogromne količine ugljenika koji bi mogao da bude oslobodjen u atmosferu prilikom erupcija vulkana i uništiti dobar deo života na planeti, tvrdi grupa nemačkih naučnika iz grada Tibingena.
Unutrašnji omotač se sastoji od vrućih i želatinastih stena i nalazi se izpod zemljine kore na dubini izmedju 10 km i 2.900 km. U njemu se nalazi džinovska količina ugljenika u poredjenju sa onom u Zemljinoj atmosferi, u zemlji i okeanima.
Ako bi se desilo da se taj ugljenik oslobodi u atmosferu, u obliku ugljendioksida, nastao bi veoma jak efekat staklene bašte zbog koga bi došlo do velikog otopljenja na zemlji.
Pošto je nemoguće uzimati uzorke iz tog zemljinog sloja na osnovu kojih bi mogla da se izračuna verovatnoća takve prirodne katastrofe, nemački naučnici pod vodjstvom Hansa Keplera su u laboratoriji stvorili iste uslove koji vladaju u unutrašnjem omotaču - pritisak od 3,5 gigapaskala i temperaturu od oko 1.200 Cejzijusovih stepeni. Zatim su od magnezijum oksida i silicijum dioksida dobili hrizolit koji je, pored ugljenikovih jedinjenja, dominantan u stenama na toj dubini. Kada je ugljenik bio izložen dejstvu vode i hrizolita, samo neznatna količina se rastvorila u steni.
Na osnovu toga su zaključili da se ugljenik, ako ne može da se veže za hrizolit, može vezati jedino za karbonate. Hrizolit je otporan na visoke temperature koje vladaju u zemljinoj unutrašnjosti i ne topi se, ali je karbonatima je tačka topljenja mnogo niža, pa bi, u slučaju vulkanske erupcije, moglo da dodje do njihovog cepanja i oslobadjanja do zemljine površine. Medjutim, čim bi stigli na dubinu izmedju 40 i 60 km, oni bi se razgradili i tako bi se oslobodio ugljendioksid koji bi dospeo u zemljinu atmosferu kroz pukotine zemljine kore.
Takve pojave, u kojima dolazi do nagle promene koncentracije ugljendioksida u atmosferi, već su se dešavale u davnim periodima razvoja Zemlje, a svaka je bila praćena masovnim uništavanjem vrsta.
Tako je na kraju perma, pre oko 245 miliona godina, 96 odsto vrsta koje su naseljavale tadašnji okean i više od tri četvrtine vrsta kopnenih kičmenjaka - nestalo. U nešto skorijoj zemljinoj istoriji, na kraju triasa, pre oko 208 miliona godina, iznenada je sa lica zemlje nestala polovina vrsta.

Koliko god bili opasni toliko su i fascinantni i lijepi. Oduvijek sam imao želju gledati erupciju, doduše sa sigurne udaljenosti.